इजरायलको निशानामा हिजबुल्लाह

काठमाडौं । प्यालेस्टिनी विद्रोही समूह हमासले गत वर्ष अक्टोबर ७ मा इजरायलमा अप्रत्याशित आक्रमण गर्‍यो । इजरायलविरुद्ध इतिहासकै भयानक आक्रमणमा एक हजार २०० जनाको तत्काल मृत्यु भयो । घाइते भएका सय जनाभन्दा बढीले आक्रमणको केही दिनमा ज्यान गुमाए । त्यति मात्र नभई आक्रमणपछि हमासले २५० जनाभन्दा बढीलाई इजरायली क्षेत्रबाट बन्धक बनाएर लगेको थियो । त्यतिबेला हमासले बन्धक बनाएकामध्ये केहीको अवस्था अझै सार्वजनिक भएको छैन, तीमध्ये नेपालका विपिन जोशी पनि एक हुनुहुन्छ । त्यसलगत्तै क्रुद्ध इजरायलले हमासविरुद्ध अन्धाधुन्ध आक्रमण सुरु ग¥यो । जवाफी आक्रमणका क्रममा इजरायलले गाजा क्षेत्रका सर्वसाधारणका भवन तथा संरचनामा बम प्रहारमात्र गरेन, गाजामाथि नाकाबन्दीसमेत लगायो ।

इजरायलको जवाफी आक्रमणमा पछिल्लो समयसम्म गाजा पट्टीमा जारी इजरायली आक्रमणबाट प्यालेस्टाइनीको मृत्यु हुनेको संख्या ४१ हजार ४५५ पुगेको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरूले जनाएका छन् । गाजाको दक्षिणी सीमामा रहेको हमाससँगको झण्डै एक वर्ष लामो युद्धपछि इजरायलले उत्तरी सीमामा आफ्नो ध्यानकेन्द्रित गरिरहेको छ । हमासलाई इरानले समर्थन गरिरहेको छ भने पछिल्लो समय लेबनानको हिजबुल्लाह समूह पनि इजरालयविरुद्ध सैन्य कारबाहीमा उत्रिएको छ ।

गत साता तीन हजार भन्दा बढी हिजबुल्लाह लडाकुले बोकेको पेजरलगायत सञ्चार उपकरण विष्फोट भएको थियो । दर्जनौंको मृत्यु र हजारौं घाइते हुनेगरी भएको विष्फोट इजरायलले गराएको हिजबुल्लाहको आरोप छ ।

३५ बालबालिकासहित कम्तीमा ४९२ जनाको मृत्यु
लेबनानको स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार सोमबार भएको इजरायली आक्रमणमा लेबनानमा ३५ बालबालिकासहित कम्तीमा ४९२ जनाको मृत्यु भएको छ । यो अक्टोबर ७ मा गाजामा युद्ध सुरु भएयता सीमापार हिंसाको सबैभन्दा घातक दिन थियो । अरब मुलुकहरूले करिब एक वर्षयता नदेखिएको स्तरमा तीव्र भएको हिजबुल्लाहसँगको बढ्दो शत्रुताका लागि इजरायलको कडा निन्दा गरेका छन् । हमास र अन्य प्यालेस्टिनी लडाकुहरूले हिजबुल्लाह र इरान समर्थित अन्य समूहलाई समावेश गर्दै इजरायलमाथि अक्टोबर ७ मा आक्रमण गरेपछि युद्ध सुरु भएको हो ।

इजरायलले दक्षिणी पूर्वी लेबनानका करिब एक हजार ६ सय स्थानमा आक्रमण गर्दा ‘ठूलो संख्यामा’ हिजबुल्लाहका लडाकुहरू मारिएको बताएको छ । यसमा बेरुतमा ‘लक्षित आक्रमण’ पनि समावेश थियो । इजरायली सेनाले यसलाई ‘अपरेसन नर्दन एरो’ भनेको थियो । हिजबुल्लाहले उसको तेस्रो वरीयताको कमान्डर अली कराके जीवित रहेको बताएको छ । स्रोतका अनुसार राजधानीमा भएको आक्रमणले उनलाई लक्षित गरेको बताएपछि सुरक्षित स्थानमा गएका छन् ।

सरकारी सञ्चार माध्यमले पूर्वी लेबनानामा नयाँ आक्रमणहरूको खबर दिएपछि हिजबुल्लाहले मंगलबार बिहान इजरायली सैन्य ठेगानाहरूमा ‘मिसाइलहरूको वर्षा’ गरेको बताएको छ । इजरायलको तटीय सहर हाइफामा सोमबार हवाई आक्रमणको साइरन बज्दा मानिसहरूलाई आश्रयस्थलतर्फ दौडिरहेको देखिएको थियो । लेबनानका स्वास्थ्यमन्त्री फिरास अबियादले ‘हजारौँ परिवार’ विस्थापित भएको बताउनुभएको छ । पूर्वी लेबनानको प्राचीन सहर बाल्बेक नजिकै भएका विस्फोटहरूले आकाशमा धुवाँको मुस्लो उडाएको थियो ।

हिजबुल्लाहका लागि कठिन साता
इजरायलको गाजासँगको दक्षिणी सीमाबाट लेबनानसँगको उत्तरी सीमातर्फ सरेपछि विश्वका शक्तिशाली मुलुकहरूले इजरायल र हिजबुल्लाहलाई पूर्ण युद्धको अवस्थाबाट पछि हट्न आग्रह गरेका छन् । फ्रान्स र इजिप्टले संयुक्त राष्ट्रसंघ सुरक्षा परिषद्लाई हस्तक्षेप गर्न आहृवान गरेका छन् भने इराकले न्युयोर्कमा राष्ट्रसंघीय महासभा बैठक भइरहेका बेला अरब मुलुकहरूको बैठक तत्काल बोलाउन अनुरोध गरेको छ । इजरायलका सेना प्रमुख हेर्जी हालेभीले आक्रमणहरूले हिजबुल्लाहले दुई दशकदेखि निर्माण गर्दै आएको लडाकु पूर्वाधारलाई प्रहार गरेको बताउनुभयो ।

ADVERTISEMENT

इजरायली रक्षामन्त्री योभ ग्यालेन्टले सोमबारको अभियानलाई ‘महत्वपूर्ण शिखर’ भन्नुभएको छ । ‘यो हिजबुल्लाहको स्थापनादेखि नै सबैभन्दा कठिन साता हो-परिणामले आफैँ बताइरहेको छ’, उहाँले भन्नुभयो, ‘साताको सुरुमा गरिएका गतिविधिहरूको परिणामस्वरूप धेरै आतंकवादी घाइते हुँदा सम्पूर्ण एकाइ युद्धबाट बाहिरिए ।’ इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहूले इजरायलले उत्तरमा ‘सुरक्षा सन्तुलन’ परिवर्तन गर्न काम गरिरहेको बताउनुभयो ।

हिजबुल्लाहका शीर्ष सैन्य कमाण्डर इब्राहिमको मृत्यु
इजरायलले शुक्रबार लेबनानको राजधानी बेरुतमा गरेको हवाई आक्रमणमा हेजबुल्लाहका शीर्ष सैन्य कमाण्डर इब्राहिम अकिलको ज्यान गएको थियो । यसअघि २००६ मा हेजबुल्लाह र इजरायलबीच एक महिनाभन्दा लामो समयसम्म चलेको लडाइँका क्रममा लेबनानमा ११ सय र इजरायलमा ११९ सैनिक तथा ४५ सर्वसाधारणले ज्यान गुमाएका थिए ।

‘इजरायलमा दर्जनौँ रकेट प्रहार गर्‍यौँ’
इजरायली आक्रमणपछि हिजबुल्लाहले दक्षिणी लेबनानमा इजरायलले गरेको आक्रमणको जवाफमा उसको उपकरण गोदाममा दर्जनौँ मिसाइल प्रहार गरेको बताएको छ । इजरायली रक्षा बलले पनि विज्ञप्ति जारी गरी लेबनानबाट कम्तीमा ३५ वटा रकेट प्रहार गरी विभिन्न किसिमको क्षति पुगेको बताएको छ । आइडिएफले धेरै रकेटहरू आफ्नो वायु रक्षा प्रणालीले खसालेको दाबी गरेको छ । यसैबीच, लेबनानको स्वास्थ्य मन्त्रालयले दक्षिणी लेबनानका अस्पतालहरूलाई अत्यावश्यक नभएका शल्यक्रियाहरू रद्द गर्न आग्रह गरेको छ ।

१० वर्षयताको सबैभन्दा ठूलो हमला
इरान समर्थित हिजबुल्लाह र अन्य समूह बसेको भनिएको स्थानमा इजरायलले पछिल्लो १० वर्षयता गरेको सबैभन्दा ठूलो हमला भएको इजरायली पक्षको दाबी छ । यससँगै जवाफी कारबाहीका रूपमा हिजबुल्लाहले मंगलबार बिहान इजरायलका विभिन्न सैन्य बेसमा रकेट आक्रमण गरेको थियो । हिजबुल्लाहले इजरायलको ६० किलोमिटर भित्र पर्ने विस्फोटक पदार्थ उत्पादन गर्ने कारखानामा पनि रकेट आक्रमण गरेको रोयटर्सले लेखेको छ । हिजबुल्लाहले स्थानीय समयअनुसार मंगलबार बिहान ४ बजे उक्त कारखाना र नजिकै रहेको मेगिड्डो एयर बेसमा तीनपटक आक्रमण गरेको जनाएको छ । लेबनानका अधिकारीहरूले सोमबार इजरायलले लेबनानमा गरेको हवाई हमलामा झण्डै ५०० जनाको मृत्यु भएको र दशौँ हजार विस्थापित भएको बताएका छन् ।

गत अक्टोबर ७ गतेदेखि सुरु भएको इजरायल-हमासबीचको संघर्षमा केही समय अघिदेखि हिजबुल्लाह समूह प्रवेश गरेको हो । लेबनानमा हिजबुल्लाहले हतियार भण्डारण गरिरहेको भन्दै ती क्षेत्र खाली गर्न इजरायलले चेतावनी दिइरहेको छ । इजरायलको आक्रमणपछि दक्षिणी लेबनानका नागरिकहरू उत्तरतर्फ गइरहेको र कैयौँ राजमार्ग जाम भएको स्थानीय सञ्चार माध्यमहरूको भनाइ छ । लेबनानको संकट समन्वय गर्ने जिम्मेवारी पाउनुभएका मन्त्री नासर यासिनले रोयटर्ससँग भन्नुभएको छ, ‘२६ हजारभन्दा बढी मानिस अट्न सक्ने ८९ अस्थायी आश्रयस्थल बनाइएको छ । विस्थापितलाई राख्न विद्यालय र अन्य सुविधाको पनि परिचालन गरिएको छ ।’ इजरायली सेनाले लेबनानको दक्षिण, पूर्व र उत्तरी क्षेत्रमा रहेका रकेट प्रक्षेपणस्थल, कमाण्ड पोष्ट र लडाकु बेसमा हमला गरेको बताएको छ ।

आफ्ना नागरिकलाई इजरायल छोड्न चीनको आग्रह
इजरायल र लेबनानको इरान समर्थित लडाकु समूह हिजबुल्लाह बीचको तनाव बढ्दै जाँदा चीनले आफ्ना नागरिकलाई जति सक्यो छिटो इजरायल छोड्न आग्रह गरेको छ । हाल, इजरायल-लेबनान सीमामा अत्यन्त तनावपूर्ण स्थिति रहेको तथा बारम्बार बढ्दो सैन्य द्वन्द्वको सम्भावना देखाउँदै इजरायलस्थित चिनियाँ दूतावासले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै आफ्ना नागरिकलाई सुरक्षाको लागि स्थानान्तरणको निर्देशन दिएको हो । नागरिकहरूलाई इजरायल छोडी स्वदेश तथा सुरक्षित स्थानमा स्थानान्तरण गर्न आहृवान गर्दै जारी गरिएको विज्ञप्तिमा इजरायलको सुरक्षा अवस्था गम्भीर भएको उल्लेख गरिएको छ ।

लेबनानमा नेपाली सुरक्षित : राजदूत लम्साल
इजिप्टका निम्ति नेपाली राजदूत सुशीलकुमार लम्सालले लेबनानमा रहेका सबै नेपाली सुरक्षित रहेका बताउनुभएको छ । लेबनानसमेत हेर्ने जिम्मेवारी पाउनुभएका लम्सालले नेपाली रहेका स्थानमा हाल असहज अवस्था नरहेको जानकारी गराउनुभयो । ‘लेबनानमा रहेका नेपालीसँग हामी निरन्तर सम्पर्कमा छौँ । उहाँहरू सबै सुरक्षित हुनुहुन्छ’, राजदूत लम्सालले भन्नुभयो, ‘पछिल्ला दिनमा दक्षिणी लेबनानमा तनाव बढेको छ । अधिकांश नेपाली उक्त क्षेत्रमा हुनुहुन्न ।’ राजदूत लम्सालका अनुसार, लेबनानमा एक हजारदेखि १२ सयसम्म नेपाली कार्यरत छन् । तीमध्ये सात/आठ सय घरेलु कामदार छन् । अरू नेपाली होटेल तथा रेस्टुरेन्ट र उत्पादन क्षेत्रमा कार्यरत छन् । ‘नेपालीहरू रहेको ठाउँमा असहज अवस्था देखिँदैन । हामीसँग कुरा गर्दा पनि उहाँहरूले आत्तिहाल्ने अवस्था नरहेको बताउनुभएको छ’, उहाँले भन्नुभयो । लेबनानमा संयुक्त राष्ट्रसंघको शान्ति मिसनमा हाल ९७७ नेपाली सैनिक खटिएका छन् । शान्ति स्थापनाका निम्ति उनीहरूलाई लेबनान–इजरायल सीमानजिक खटाइएको छ ।