भगवान शिवको पूजामा के-के चढाउन मिल्दैन ?

काठमाडौं । आज २०८० साल माघ १ गते सोमबार तदनुसार सन् २०२४ जनवरी १५ तारिख। आजको दिनलाई माघे संक्रान्ति तथा मकर संक्रान्ति भनेरसमेत चिनिन्छ । आज मकर स्नान गर्न टाढाटाढा ठुला जलासयमा पुग्ने चलन छ । थारु जातीले आजकै दिन माघी पर्व विशेष रुपमा मनाउने गरेका छन् ।

हिन्दु धर्ममा विश्वास राख्ने हिन्दुहररूले हप्ताको सातै दिन फरक फरक भगवानको पूजा गर्ने चलन रहेको छ ।विशेष व्रत उपवासबाहेक हप्ताको कुनै एक दिन बार अनुसार कुन भगवानलाई पुजिन्छ । त्यो भगवानको लागि व्रत बसेर पूजा गर्ने गर्छन् ।

हप्ताका प्रत्येक दिन एक वा धेरै देवी देवताको लागि व्रत बस्ने प्रथा चलिआएको छ हिन्दु धर्ममा । यस्तैमा सोमबार भने सामान्यतया शिवको लागि समर्पित छ। सोमबार शिवजीको पूजा गरेमा शिवजी चाँडै प्रसन्न हुने विश्वास छ ।

शिवको मन्दिरमा गएर  ‘अर्धनारीश्वर पूजा’ गर्ने अनि  ‘ऊँ नमः शिवाय’ मन्त्र जप्नुपर्दछ। त्यो भन्दा शिवलाई खुसी बनाउन शिवपुराण पढ्दा राम्रो हुने र मागेको पाइने विश्वास छ ।

सोमबारको व्रत विवाहित महिलाले पति र परिवारको सुख शान्तिको लागि बस्ने गर्छन् भने अविवाहित महिलाले राम्रो पति पाउनको लागि व्रत बस्ने गर्छन् । यो दिन एक छाक मात्रै खाना खाने र नुन तेल नखाने परम्परा रहेको छ ।

हिन्दू धर्ममा सबै देवी/देवताहरूलाई प्रसन्न गर्ने र पूजा गर्ने विशेष तरिकाहरूको वर्णन छ। कुनै विशेष पूजनीय देवतालाई धेरै मनपर्ने सामग्री र विधिहरू छन्, उहाँको पूजामा ती सामग्रीहरूको उपलब्धताले इच्छित परिणाम प्रदान गर्दछ। तर त्यहाँ केही सामग्रीहरू छन् जसको प्रयोगले प्रतिकूल परिणामहरू निम्त्याउन सक्छ।

भगवान शिव धेरै छिट्टै प्रसन्न हुन्छन् र क्रोधको कारणले पनि छिट्टै उग्र रूप धारण गर्छन्। भगवान शिवलाई भङ्गधातुराको प्रसाद मनपर्छ, तर केही यस्ता सामग्रीहरू छन् जुन शिवको पूजामा प्रयोग गर्नु हुँदैन। शिवपुराणका अनुसार शिवभक्तहरूले भगवान शिवलाई तुलसी, बेसार र सिन्दूरसहित यी ६ चीज कहिल्यै पनि चढाउनु हुँदैन।

ADVERTISEMENT

तुलसीकाे पात
तुलसीको पातलाई पूजामा प्रयोग गरिन्छ तर भगवान शिवको पूजामा प्रयोग गर्नु हुँदैन । भगवान शिवले तुलसीका पति जलन्धर राक्षसलाई मारेका थिए । त्यसैले उनले स्वयं भगवान शिवलाई अलौकिक र दैवी गुण भएका पातहरूबाट वञ्चित गरे।

केतकी फूल
पौराणिक कथा अनुसार केतकी फूलले ब्रह्माको झुटमा साथ दिएका थिए, जसका कारण भोलनाथ क्रोधित भए र केतकी फूललाई ​​श्राप दिए । भगवान शिवले शिवलिङ्गमा केतकीको फूल कहिल्यै न चढाउने बताउनुभयो । यस श्रापका कारण शिवलाई केतकीको फूल चढाउनु अशुभ मानिन्छ ।

नरिवलको पानी
शिवलिंगमा नरिवल चढाइन्छ तर अभिषेक गर्नु हुँदैन । देवतालाई चढाइएको प्रसाद ग्रहण गर्न आवश्यक छ। तर शिवलिङ्गलाई अभिषेक गर्ने पदार्थ ग्रहण गर्दैनन्। त्यसैले शिवलाई नरिवल जल चढाउनु हुँदैन।

बेसार
भगवान शिव बाहेक, लगभग सबै देवी देवताहरूको पूजामा बेसारलाई सुगन्ध र औषधीको रूपमा प्रयोग गरिन्छ। शास्त्र अनुसार शिवलिंग पुरुष तत्वको प्रतीक हो भने बेसार स्त्री तत्वको प्रतीक हो । स्त्रीलिंग भनेको नारीसँग सम्बन्धित हुन्छ। यसै कारणले शिवलिंगमा बेसार चढाइँदैन ।

शंखबाट पानी
शंखचुडा राक्षसको अत्याचारले देवताहरू विचलित भए । भगवान शंकरले उनलाई त्रिशूलले मारेका थिए, त्यसपछि उनको शरीर जलेर खरानी भयो, त्यही खरानीबाट शंखको जन्म भयो। भगवान शिवले शंखचुडको वध गरेका हुनाले भगवान शिवलाई शंखबाट पानी चढाइँदैन ।

कुमकुम वा सिंदूर
सिन्दूरलाई विवाहित महिलाको गहना मानिन्छ । महिलाले आफ्नो पतिको दीर्घायु र स्वस्थ जीवनको कामना गर्न माङमा सिन्दुर लगाई भगवानलाई अर्पण गर्छन् । तर शिव संहारक हुनुहुन्छ, त्यसैले सिन्दुर लगाएर शिवको सेवा गर्नु अशुभ मानिन्छ।

याे पनि पढ्नुहाेस्

सोमबार यसरी गर्नुहोस भगवान शिवको पूजा